Merak edip okursunuz belki
Hidrojen
Sembol: H
Atom numarası: 1
Atom ağırlığı: 1.00794 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Bilinen renksiz en hafif gaz
A-metal
s-blok elementi
Hidrojen ilk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir. Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir.
Yıllazlardan yayılan ışıkların analizi sonucunda yıldızların yapısında, güneş sisteminin %90’nında hidrojen olduğu düşünülmektedir.
IA grubu elementleri, Ca, Sr,Ba gibi aktif metallerin su ile reaksiyonu sonucunda hidrojen gazı elde edilir.
Ca(k) + 2H2O à Ca2+ (aq) + 2OH-(aq) + H2 (g)
Bazı metal hidrürleri ile su rasındaki reaksiyon sonucunda hidrojen gazı elde edilir.
CaH2 + 2H2O à Ca(OH)2 + 2H2
Mg, Al, Cr, Fe, Mn, Zn, Cd, Co, Ni, Sn ve Pb gibi metalleri nitrik asit haricindeki diğer asitlerle reaksiyonu sonucunda hidrojen gazı elde edilir.
Mg(k) + H+(aq) à Mg2+ (aq) + H2 (g)
Endüstriyel olarak metan gazının su buharı ile veya kömürün su gazı (kızgın kok kömürü üzerinden su buharı geçirilmesi ile elde edilen gaz karışımı) ile reaksiyonu sonucunda elde edilir.
CH4 + H2O (1100°C) à CO + 3H2
C(kömür) + H2O (1000°C) à CO + H2
Diğer bir yöntem ise Demir tozunun seyreltik sülfürik asit ile reaksiyonu ile gerçekleşir.
Fe + H2SO4 à FeSO4 + H2
En saf olarak elektroliz ile elde edilir. Az miktarda sülfürik asit veya sodyum hidroksit içeren suyun elektrolizinde katotta hidrojen gazı anotta oksijen gazı toplanır.
Oksijen
Sembol: O
Atom numarası: 8
Atom ağırlığı: 15.9994 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Renksiz gaz. Sıvı formda ise açık mavi
A Metal
p-blok elementi
Oksijen ilk olarak 1774 yılında Joseph Priestley ve Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilmiştir.
Elementel oksijenin iki allotropu vardır. Bunlar moleküler oksijen (O2) ve ozondur (O3)
Oksijen He, Ne, ve Ar dışında tüm elementler ile bileşik oluşturur. Moleküler oksijen ise halojenler ve asal gazlar hariç bütün metalaer ile oda sıcaklığında veya uygun sıcaklıkta reaskiyon verir.
Yer kabuğunun yaklaşık %50 sini oksijen oluşturmaktadır. Ayrıca havanın hacimce % 21�i de oksijendir. Laboratuvarda oksijen eldesi bazı metal oksitlerin ısıl parçalanması sonucunda elde edilir.
2KClO3 (400°C) à 2KCl + 3O2
2KMnO4 (214°C) à K2MnO4 + MnO2 + O2
Diğer bir elde edilişi ise suyun elektrolizi ile anotta O2 toplanır.
En ucuz elde etme yöntemi ise sıvı havanın fraksiyonlu destilasyonu sonucunda gerçekleşir.
Kalsiyum
Sembol: Ca
Atom numarası: 20
Atom ağırlığı:40.078 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü beyaz renkli metalik katı
Toprak Alkali metal
s-blok elementi
İlk olarak 1808 yılında Berzelius ve Pontin, civa içerisindeki CaO’in (lime) elektrolizi ile kalsiyum amalgam (civalı maden alaşımı) elde etmiş. Daha sonra Humphry Davy tarafından ilk defa saf olarak izole edilmiştir.
Kalsiyum doğada saf olarak bulunmaz. En fazla kireç taşında (CaCO3) bulunur. Mermer ve kalsit te aynı formüle sahiptir. En önemli mineralleri dolomit (CaCO3 MgCO3), apatit (3Ca3(PO4)2), gibs (CaSO4.2H2O) dir.
Kalsiyum saf olarak erimiş kalsiyum klorürün elektroliz ile elde edilir.
Katot : Ca2+(s) + 2e- à Ca
Anot: Cl- (s) à 1/2Cl2 (g) + e-
Kalsiyum klorür aşağıdaki reaksiyon ile elde edilir.
CaCO3 + 2HCl à CaCl2 + H2O + CO2
Diğer bir elde ediliş yöntemi ise kalsiyum oksidin (CaO) alüminyum ile veya kalsiyum klorürün metalik sodyum ile indirgenmesi ile elde edilir.
6CaO + 2Al à 3Ca + Ca3Al2O6
CaCl2 + 2Na à Ca + 2NaCl
Fosfor
Sembol: P
Atom numarası: 15
Atom ağırlığı: 30.973761 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Beyaz, kırmızı ve renksiz katı
A Metal p-blok elementi
Fosfor ilk olarak 1669 yılında Hennig Brand tarafından keşfedildi.
Fosforun beyaz, kırmızı ve siyah olmak üzere üç tane allotropu bulunmaktadır.Bunlardan en reaktif olanı beyaz fosfordur. Siyah ve kırmız fosfor havada kararlıdır. Beyaz fosfor sıvı ve katı formda tetrahedral yapılı P4 molekülleri halindedir. Gaz fazında 800ºC’da kısmen P4 molekülleri dissosiye olur. Beyaz fosforun 400ºC’de saatlerce ısıtılması ile kırmızı fosfor elde edilir. Kırmızı fosforun yapısı çok komplekstir ve tam olarak açıklanamamıştır. Fosfor atomlarının sosuz zincirler halinde olduğu söylenebilir. Siyah fosfor kristali çift tabakalı bir yapıya sahip olup her bir fosfor atomu diğer üç fosfor atomuna bağlıdır.
Fosfor doğada çeşitli ortofosfor mineralleri halinde bulunur. En önemlileri florapatit 3Ca3(PO4)2.Ca.(F,Cl)2, fosforit Ca3(PO4)2, vivianit Fe3(PO4)2 dir.
Fosfat kayalarının SiO2 ile karıştırılarak elektrik fırınlarında kok kömürü ile indirgenmesi ile elde edilir.
2Ca3(PO4)2 + SiO2 +10C à P4 + 6CaSiO4 +10CO
Bu reaksiyon sırasında P4 molekülleri gaz fazına geçer. Su ile soğutularak beyaz fosfor halinde yoğunlaştırılır.
Diğer bir elde ediliş prosesi ise aşağıdaki reaksiyon sonucunda gerçekleşir.
2Ca3(PO4)2 + 6SiO2 + à 6CaSiO3 + P4O10
P4O10 + 10C à 10CO + P4
Karbon
Sembol: C
Atom numarası: 6
Atom ağırlığı: 12.0107 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Grafit yapısı siyah, elmas yapısı ise renksizdir. Katı formdadır.
A Metal p-blok elementi
Karbonun 4 tane allotropu vardır. Bunlar amorf, grafit, elmas ve fullerendir.
Grafitte karbon atomları hegzagonal halkalar oluşturur ve tabakalı bir yapı oluşturur. Her karbon atomu diğer 3 karbon atomuna sp2 hibritleşmesi yaparak sigma bağları ile bağlanır . Karbon atomlarının 4. elektronları p bağlarında kullanılır. Bu p bağı lokalize olmadığından grafit elektriği iletir. Grafitin aktif karbon, is, kemik kömürü gibi mikro kristal yapıya sahip pek çok şekli mümkündür.
Elmasta karbon atomları sp3 hibritleşmesi yaparak tetrahedral bir düzendedir. Karbon atomları arasındaki bağlar çok kuvvetlidir. Bu nedenle de çok sert ve kararlı bir yapıya sahiptir. Mavi elmas (yarı iletken) hariç elektriği iletmezler. Moleküller arasındaki kuvvetli bağlar nedeniyle ısı iletkenliği çok iyidir.
Fulleren genellikle 6 karbon atomunun düzlemsel olarak birbiri ile bağlanarak oluşturduğu içi boş küresel, silindirik ve halkasal yapılardır. 5�li veya 7�li halkalar şeklinde birleştiği zaman yapı düzlemsellikten uzaklaşır. En küçük boyutu 60 karbonludur ve yapısı futbol topuna benzemektedir.
Fullerenin, grafite benzeyen bağ kararlılığı nedeniyle reaktif bir madde değildir ve birçok çözücü içerisinde çözünmez.
Buckminsterfullerene (C60)
Karbon yer kabuğunda, atmosferde CO2 şeklinde ve hidrakarbonlarda (ham petrol, doğal gaz) bulunur.
Suni grafit kömürün silika (SiO2) ile reaksiyonu sonucunda elde edilir.
SiO2 + 3C (2500°C) à SiC à Si (g) + C(grafit)
Anasayfa 
